Hamilelikte 16. haftada anne adayı ve bebekte değişiklikler nelerdir?
Dr. Kağan Kocatepe Youtube Kanalı >>
Gebeliğinizin 16. haftasında neler oluyor?
15+0, 15+6. günler arasındayız.
16. gebelik haftasındayız.
Bu haftalardan itibaren yüzünüzde ve vücudunuzun güneşe maruz kalan bölgelerinde lekelenmeler oluşabilir.
Kanda östrojen hormonu arttığı için cilt rengini sağlayan pigment üretici hücreler üzerindeki etki, bu östrojen hormonunun etkisi nedeniyle oluşan bu lekelenmeler genellikle kalıcı değildir. Ancak cildin derin tabakalarında oluşmuşlarsa doğum sonrası kalıcı bile olabilirler. Özellikle yüzdekiler ileri cilt tedavisi gerektirebilirler.
Güneşe çıktığınızda koruyuculuğu yüksek güneş kremleri kullanarak bu lekelerin oluşumunu engelleyebilirsiniz.
Hamilelik Döneminde Cilt Değişiklikleri >>
Damarlarınızdaki toplam kan miktarı, doğumda oluşabilecek muhtemel kan kayıplarını kompanse etmek amacıyla ve her şeyden önce bebeğe giden kan akımını artırmak amacıyla tüm gebelik boyunca gebelik öncesine göre %40-50 oranında artar. Bu ciddi bir artıştır. %40-50'den bahsediyoruz. Bu artış gebeliğin en erken dönemlerinde başlar ve 16. haftada daha da hızlanır.
Kan miktarının bu kadar artmış olması bazen burun tıkanıklığına ve hatta burun kanamalarına neden olabilir.
Video: Hamilelikte burun büyür mü? Burun tıkanlıklığı ve kanaması ile ilgisi var mı?
Dr. Kağan Kocatepe Youtube Kanalı >>Kalp tabii ki daha çok çalışır bu artış nedeniyle.
Kalbi sağlam olan anne adaylarında kalbin daha fazla çalışması bir problem yaratmaz, ancak bazen çarpıntı gibi şikayetlere neden olabilir.
Alerjik bünyesi olan anne adaylarında hamilelik döneminde alerjilerde çoğu zaman azalma olur. Ancak bazen, bazı anne adaylarında alerji daha şiddetli olabilir. Bazen de hiç alerjisi olmayan bir anne adayında alerji ortaya çıkabilir.
Bu haftalarda bacakların özellikle arka yüzlerinde kılcal damarlarda, daha önce de söylemiştik bunu, bir belirginleşme hissetmiş olabilirsiniz. Eğer bu kılcal damarlar çok artarsa varis gelişimlerine neden olabilir.
Kalıtsal olarak varis geliştirme eğiliminiz varsa eğer, bazı önlemler almanızda fayda var:
- Örneğin varis çorabı kullanabilirsiniz,
- Otururken sandalyenin bacağınızı kesmemesine dikkat etmeniz lazım.
- Onun dışında yine tabii ki günlük egzersizlerinize dikkat etmeniz lazım.
- Ama dediğim gibi varis çorabı eğer kullanırsanız, biraz sıkıcı bir şey varis çorabı kullanmak ama, bu varislerin gelişimini veya artmasına engelleyebilirsiniz.
Bu haftalarda, 15 ila 20. haftalar arasında dörtlü test adı verilen bir test yapılıyor.
Bu dörtlü testte bazı maddelere bakılarak Down Sendromu ve bazı kromozom anomalileri riski belirleniyor ve alfa-fetoprotein adı verilen maddeye bakılarak nöral tüp defekti riski belirleniyor.
Ancak şu nöral tüp defekti riskini biraz daha açmak açısından söylemek lazım; bu dörtlü testi biz temel olarak aslında nöral tüp defekti riskini belirlemek için yapmıyoruz. Çünkü nöral tüp defektleri ultrasonografide oldukça büyük oranda saptanabiliyor. Özellikle kafa içi yapılara bakılarak nöral tüp defekti açısından bazı bulguların varlığı veya yokluğu ile, bu omurgadaki açıklık denen nöral tüp defekti yani spina bifidanın varlığı konusunda veya yokluğu konusunda oldukça önemli bilgiler edinebiliyoruz.
Bu alfa fetoprotein yükselmesini o kadar da çok fazla nöral tüp defekti açısından önemsemiyoruz artık eskisi gibi.
Video: DÖRTLÜ TEST NASIL VE NE ZAMAN VE HANGİ HASTALIKLAR İÇİN YAPILIR? RİSK YÜKSEK ÇIKARSA BEBEKTE NE OLUR?
Dr. Kağan Kocatepe Youtube Kanalı >>Peki ikili test yapılırsa dörtlü teste gerek var mı?
Bazı doktorlar hem ikili test hem dörtlü test yapıyor. Bazıları sadece ikili test yapıyor. Bazıları sadece dörtlü test yapıyor. Bunu doktorunuza bırakmanız lazım.
Bazı durumlarda ikili test ve dörtlü test yerine artık günümüzde daha da artan sayıda anne adayına fetal DNA testi (NİPT, non invasive prenatal test), adı verilen bir inceleme yapılıyor. Bu incelemede anne adayından alınan kanda bebeğe ait hücreler bulunuyor ve bunların kromozomları belirleniyor.
Hassasiyet açısından ikili test ve dörtlü test %60-70'lerde kalırken, fetal DNA testi %99'lara varan bir doğruluk sunuyor bizlere. Özellikle Down Sendromu açısından, Down Sendromunun yokluğu açısından.
37 yaşın üzerinde eskiden anne adaylarına direkt olarak amniyosentez öneriliyordu. Yani bebekten sıvı alma işlemi. Ama tabii ki bunun düşük yapma riski olduğu için artık günümüzde amniyosentez çok fazla önermiyoruz.
Ama tabii ki belli durumlarda amniyosentez mutlaka yapmak gerekiyor:
- Örneğin eğer fetal DNA testinde bir sorun çıkmışsa, Down Sendromu var dediyse, bunun mutlaka amniyosentezde doğrulanması gerekiyor.
- Veya bebekte Down Sendromu veya başka kromozom anomalilerini veya başka genetik durumları düşündürecek yapısal bozukluklar varsa; örneğin ikili test yapılması esnasında ense kalınlığının çok fazla çıkması veya daha sonraki haftalarda ense kalınlığının fazla çıkması, kalpte delik olması, çok çeşitli bazı organlarda yapısal bozukluklar çıkması durumunda fetal DNA testi kurtarmaz. O tür durumlarda amniyosentez yapılması daha uygun olur.
Video: Anne karnındaki bebekte "ne var ne yok gösteren" bir kan testi var mı? - fetal DNA testi
Dr. Kağan Kocatepe Youtube Kanalı >>Nefes darlığı hamilelik döneminde en sık görülen belirtilerden bir tanesidir.
Nefes nefese kalma ile nefes darlığı tabii ki sanki aynı şeymiş gibi algılanıyor ama nefes darlığı daha patolojik bir şey olarak adlandırılabilir, tanımlanabilir daha doğrusu.
Nefes nefese kalma ise aslında metabolizmanın artmasına bağlı olarak, oksijen ihtiyacını artmasına bağlı olarak, kalbin hızlı çalışmasına bağlı olarak çok sık görülen bir şey.
Bazen psikolojik de olabiliyor. Özellikle nefes açlığı, böyle sanki derin nefes alınamıyormuş gibi, yani takıntılı bir şekilde derin nefese odaklanmak arada sırada, çünkü insanın nefes alması 10-15 tane nefesten birisinde derin nefes alma şeklindedir.
Bu derin nefes almaya çok fazla odaklanıldığı zaman, nevrotik solunum veya nefes açlığı adı veriliyor buna. Nefes açlığı daha farklı bir şey. Yani derin nefes alma mekanizması sekteye uğruyor, tam derin nefes alınacakken bu başarılamıyor ve yarıda kalan bu derin nefes alma işlemi anne tarafından nefes darlığı veya nefes açlığı şeklinde hissediliyor.
Nevrotik solunum tamamen adı üzerinde psikolojik bir şey, psikolojik gerginliğe bağlı oluşan bir kısır döngü. Özellikle mükemmeliyetçi kişilik yapısına sahip olan anne adaylarına daha fazla oluyor.
Derin nefes almaya çok fazla odaklanmamak bundan kurtulmak için kendi başınıza yapabileceğiniz en önemli şeylerden bir tanesi.
Ama dediğim gibi bunu böyle akciğerlerdeki veya kalpteki bir hastalığı bağlamamak lazım bu nefes açlığını, nevrotik solunumu.
Bazen uykuya bile engel olabiliyor. Eğer çok ileri ise ve günlük hayatınızı etkiliyorsa o zaman tabii ki psikolojik destek almanızda fayda olabilir.
Video: GEBELİKTE NEFES DARLIĞI, NEFES NEFESE KALMA, NEFES AÇLIĞI, DERİN SOLUK ALMA ZORLUĞU NEDEN OLUR?
Dr. Kağan Kocatepe Youtube Kanalı >>Bebekte neler oluyor?
- Bebeklerin bacakları bu haftada kollarından daha uzundur ve rahim içinde bol miktarda yerleri olduğundan bol bol hareket ederler.
- Bebeğinizin el ve ayak tırnakları bu gebelik haftasından itibaren daha da uzamaya başlıyor.
- Gelecek haftadan itibaren, özellikle daha önceden doğum yapmış anne adayları, ilk gebelik yaşayanlar değil, bebeklerin hareketlerini hissetmeye başlayabilirler. Ama dediğim gibi, hep birkaç haftadan beri bundan bahsediyoruz, bebek hareketlerini anne adayları daha erken dönemde hissetmek istiyorlar ama ilk gebeliğini yaşayanlarda 21. gebelik haftasından önce biraz zor hissetmek. Neden bunu anne adayları istiyorlar? Çünkü bebeklerin canlı olduğunun bir kanıt olarak bebek hareketlerini hissetmek istiyorlar. Ama dediğim gibi biraz beklemek lazım.
Video: 16. GEBELİK HAFTASINDA(15+1-3,5 AYLIK) KIZ BEBEK ULTRASON GÖRÜNTÜLERİ, CİNSİYET YANLIŞ ÇIKABİLİR Mİ?
Dr. Kağan Kocatepe Youtube Kanalı >>Bu hafta sonunda bebeğin boyu 17 santimetre ve ağırlığı 110 gram olmuş durumda.
Uyku gebeliğin kaliteli geçmesi açısından son derece önemli.
İlk haftalarda dediğimiz gibi uykuya eğilim artıyor. Neden? Vücudunuza olan borcunuz kapatıyorsunuz ve hamileliğe daha dinamik bir şekilde hazırlanmak için ilk haftalarda bol bol uyunuyor. Uykusuzluk sorunu son haftalarda belirgin hale gelebiliyor ama yine de bu haftalarda bile uykusuzluk sorunu ortaya çıkabilir.
Son haftalardaki uykusuzluk sorunu aslında sorun değil. Bebek doğduktan sonra 2 saatte bir 3 saatte bir onu emzirmek için bir anlamda beyniniz bir uykusuzluk antrenmanı yapıyor.
Uyku uyumak için ne yapmak lazım?
Tabii söylenecek olan şeyler işe yarayamayabiliyor bazen ama biz gene de birkaç tane maddeden bahsedelim:
- Her gün mümkün olduğunca aynı saatlerde yatmak ve sabah aynı saatlerde kalkmak lazım, kalktıktan sonra bir daha uyumamak lazım, santral sinir sisteminin eğitilmesi açından.
- Gece yatmadan önce birkaç saat öncesinden sıvı almamak lazım. Çünkü böbrekler de biraz daha hızlı çalıştığı için idrar söktürücü etkisi daha fazla oluyor böbreklerin gebelik döneminde ve geceleyin idrar yapmak için uyku bölünebiliyor.
- Akşam kafein içerikli içecekler kesinlikle tüketmemek lazım. Kafein çok ciddi bir uyku açıcıdır.
- Gece yatmadan önce egzersiz uygulamakta fayda var. Egzersiz ne yapıyor? Kaslardan kana laktik asit geçmesini sağlıyor ve laktik asit de uykuyu getirmede oldukça etkili bir madde.
- Oda sıcaklığı fizyolojik sıcaklık 21-22 derecedir. Aşırı sıcak ve aşırı soğuk bir oda uyumayı engelliyor.
- Mide ekşimesi sorunu için ilaçlar kullanılabilir doktorun önerdiği veya başı yükseltmek için birkaç yastık birden kullanılabilir.
- Sol yana yatılmak zorunda değil ama mümkün olduğunca sol yanınıza yatarak uykuya dalmaya çalışmakta fayda var. Bu, özellikle nefes darlığı sorunu yaşayan anne adayları için de bir çözüm olabilir.
- Yatmadan önce ılık duş almak, ılık süt içmek bazı anne adaylarında uykuya dalmayı kolaylaştırıyor.
- Uykusuzluk sorunu belirginse, ciddi bir uykusuzluk varsa ve sürekli bir yandan diğer yana dönüyorsanız yatağınızı değiştirmeyi, yalnız uyumayı deneyebilirsiniz. Eşiniz de bunu anlayış gösterecektir zaten.
Video: GEBELİKTE UYKU, YATIŞ VE İSTİRAHAT POZİSYONU NASIL OLMALIDIR? SAĞ YAN VEYA SIRT ÜSTÜ YATILABİLİR Mİ?
Dr. Kağan Kocatepe Youtube Kanalı >>Onun dışında bu hafta ile ilgili olarak söylenecek bir şey yok. Gelecek hafta görüşmek üzere.
EK BİLGİ: Gebelikte tarama testlerini yaptırmamak
"İkili test yaptırmak istemiyorum, dörtlü test yaptırmak istemiyorum, Fetal DNA testi yaptırmak istemiyorum, çünkü bilmek istemiyorum, yani ne yapacağım ki tedavisi yok Down Sendromunun, bilsem ne olacak?"
Bizim burada amacımız anne ve baba adayının bilmesini sağlamak. Tamam Down sendromlu insanlar artık yaşıyor, meslek sahibi de olabiliyorlar.
Ama konu o değil. Konu bebeğin alınması değil. Konu, anne ve baba adayının hamilelik döneminde bunun bilgisine ulaşması yani bilmesi ve ona göre önlemlerini henüz daha rahim içindeyken almaya başlaması.
Çünkü özel eğitim gerekecek ve hatta Down Sendromu varsa detaylı ultrasonografinin daha dikkatli yapılması lazım. Çünkü kalpte bazı ufak tefek sorunlar olabilir, çeşitli sorunlar olabilir.
Yani ikili test ve dörtlü test yaptırmak istememeyi doğal karşılıyorum ama burada amacı yanlış anlaşıldı muhtemelen. O yüzden mantık hatası var burada.
Ikili test ve dörtlü test sadece anne ve baba adayı bunu bilsin diye yapılıyor ve de biz doktor olarak yasal olarak bunu yapmak durumundayız. Yani herhangi bir şekilde eğer ikili test ve dörtlü test yapmak istemiyorsa anne adayı, bunun imzasını alıyoruz veya doktor takip etmek istemeyebiliyor.
Özetle söylemek gerekirse, tıbbi açıdan da gerekli Anne ve baba adayının daha önceden hazırlanabilmesi açısından da bu gerekli.