Hamilelikte Sık Rastlanan Yanlış İnanç ve Hurafeler
Video: Beyazıt Öztürk (Beyaz) Dr. Kağan Kocatepe ile CNNTÜRK'te. Gebelikte hurafeler ve yanlış bilgiler
Dr. Kağan Kocatepe Youtube Kanalı >>Modern ve Eski Hurafeler Bir Arada...
1- "Kadın doğum doktorları bebeğin kemik yapısından bebeğin cinsiyetini iki aylıkken anlayabilirler."
doğrusu: Bebeğin cinsiyeti en erken 12. haftada anlaşılır.
2-"Hamilelikte balık yersem çocuğumun zeki olacağı söylendi. ben balık hiç yiyemedim, çocuğum zeki olmayacak"
doğrusu: eşinizin ve kendinizin zekası temel belirleyicidir. Omega 3 temeli sağlamlaştırıcıdır (temel sağlam değilse işe yaramaz) ve Omega 3'ün tek kaynağı balık değildir.
3-"Hamilelikte sol yana yatmak zorunludur. Uyurken eşinin sağ yana döndüğünü gören erkek onu hemen sol yanına çevirmelidir"
doğrusu: Uyurken yatış pozisyonunu vücudunuz kendi ihtiyaçlarına göre kendisi belirler. O öneri, istirahat edilen durumlar için geçerlidir.
4-"Hamilelik ilerledikçe bebeğin yeri daralır ve bebek bundan rahatsız olur"
doğrusu: rahim içi ortam dünyanın muhtemelen en güvenli yeridir. amniyos sıvısı yeterli olduğu sürece bebek içeride rahattır.
5-"Hamileyken ufak bebeğimi emzirmek erken doğum riskimi artırır"
doğrusu: erken doğum öyküsü veya hali hazırda erken doğum riski olmayan anneler bebeklerini emzirmeye devam edebilirler.
6-"daha 2 aylığım ama karnım kocaman oldu, bebeğin hızlı büyüdüğünden şüpheleniyorum."
doğrusu: bu dönemde karın büyümesi çoğunlukla bağırsaklarda gaz birikimidir. bebekler rahim içinde birden büyüyemezler.
7-"Midem yeniden bulanmaya başlandı. bebeğimin saçları çıktı herhalde."
doğrusu: saçların çıkması mideyi etkilemez. genellikle reflüye bağlı son aylarda bulantı ve mide yanması olabilir.
Video: Gebeliğin son aylarındaki mide yanması, ekşimesi (reflü), bulantı bebeğin saçlanmasına mı bağlıdır?
Dr. Kağan Kocatepe Youtube Kanalı >>8-"dikişler lazerle dikildiğinde (lazer dikiş) hiç iz kalmıyormuş."
doğrusu: lazer ışınları tahrip etmeye yarar. (bkz. star wars serisi ve g.o.r.a) estetik dikişte kullanılamaz.
9-"tiroid hormonum az çıktı. bu durum bebeğimin zekasını olumsuz etkileyebilirmiş."
doğrusu: hamileliğin hangi evresinde saptanırsa saptansın tiroid hormonu azlığı tedavi edildiğinde bebekte zeka sorunu yaratmaz. ciddi tiroid hormonu eksikliği zaten hamile kalmaya engeldir.
10-"8 haftalık hamileyim demek ki 2 aylığım, 24 haftalık hamileyim demek ki 6 aylığım vs."
doğrusu: hafta 28 gündür, bir ay ise 30 veya 31. Örneğin 6 ay 180-184 gün arasıdır, 7'ye bölünce 25.5 haftanın üzerinde çıkar.
11-"2.5 hafta önce hamile kaldım. O yüzden 2.5 haftalık hamileyim."
doğrusu: 4.5 haftalık hamilelik söz konusudur. adet kanamasının ilk gününden yumurtlamaya kadar geçen iki hafta da hamileliğe dahil edilir.
12-"bebek kırkı çıkmadan dışarı çıkarılmaz.
doğrusu: eskiden kalma bir hurafedir. günümüzde anne babalar bebeklerini 10 günlükken tatile bile götürmektedirler.
neden her yerde kırk: çok eskiden bir şehre kabul edilmeden önce gemiler 40 gün karadan açıkta bekletilir gemiden o süre zarfında ölen yoksa o zaman gemiden şehre bulaşıcı hastalık (veba) geçmeyeceğine kanaat getirilerek geminin yanaşmasına izin verilirmiş. ve buna da italyanca quaranta (=40) kelimesinden türetilerek karantina adı verilmiş. yani kırk gün sonra sağlıklı olduğu ispatlanmış anlamında bebeklerimizi de gereksiz bir karantinaya tabi tutmak gerekliliğine inanıyoruz hala.
13-"sezar sezaryenle doğdu doğalı ameliyatın adı öyle kalmıştır"
doğrusu: kesin bilinmemektedir. secare ve caedere latincede kesmek ve biçmek anlamına gelmektedir. sezarın adı belki herkesi kesip biçtiği için öyle kalmış olabilir ama sezaryen kelimesi kökeni hala net belli değildir.
14-"doğumda belden vurulan iğne (epidural) çok riskli bir yöntemdir ve sakat kalma olasılığı çok yüksektir."
doğrusu: sezaryende epidural genel anesteziden çok daha güvenilir bir yöntemdir, normal doğumda ağrıyı azaltmada oldukça etkilidir ve sakat kalma olasılığı son derece azdır (350000'de 1).
15-"hamilelikte maydanoz yemek sakıncalıdır (!?)."
doğrusu: maydanoz usulüne uygun ve bir gıda maddesi olarak makul miktarlarda tüketildiğinde (maydanoz suyu içmekten bahsetmiyoruz) erken doğum riskini artırmaz.
Video: Hamilelikte maydanoz yenebilir mi? - Dr. Kağan Kocatepe
Dr. Kağan Kocatepe Youtube Kanalı >>16-"hamile kadın eğilerek veya ayaklarının üzerinde yükselerek bir şey almamalıdır, çocuk düşer."
doğrusu: bizim eğitim gördüğümüz ve eğitim verdiğimiz kitaplarda "düşük nedenleri" bölümünde böyle bir bilgi yer almamaktadır.
17-"meme ucu bakım kremine hamilelikte başlanmazsa emzirme başarısız olur."
doğrusu: hamilelik döneminde meme ucu uyarısı rahim kasılması yapar. bu uygulamanın emzirme başarısı ile ilgisi yoktur.
18-"internet çok faydalı. verdiği bilgilerle sağlığımıza sağlık katıyor."
doğrusu: internetten sağlık bilgisi edinirken dikkatli olmak gerekir. özellikle forumlarda anne adaylarının ruh sağlığını bozucu ve gerçek olmayan bilgiler olabiliyor. internet genel sağlık bilgisi vermekte başarılı olmakla beraber kişiye özel durumlarla ilgili bilgi almak için uygun değildir.
örnek: 2 gün gecikmem var hamilemiyim (internette en sık sorulan soru).
19-"son zamanlarda hamile kalamama ve düşük olgularını daha fazla duyar olduk, tüp bebek vakaları arttı. Bunun nedeni çevresel koşullardır (beslenme, stres, çevre kirliliği vs.)."
doğrusu: hamile kalamama ve düşük yapma olgularındaki artışın esas nedeni çiftlerin gerek ilk, gerekse takip eden hamileliklerine daha geç yaşta karar vermeleridir. Yaş ilerledikçe hamile kalamama ve düşük oranları artar, bu istatistiksel bir gerçektir.
20-"daha iki aylığım, karnım kocaman oldu. bu bebek hızlı büyüyor veya ikiz."
doğrusu: hamileliğin ilk aylarında çoğu anne adayında karında gaz birikimi çok fazla olur. bebek hiç bir zaman "birden" büyümez.
21-"bebeğimin ölçüleri iki hafta önden gidiyor, bu bebeğimin hızlı geliştiği ve bu nedenle iki hafta daha erken doğacağı anlamına gelir."
doğrusu: bebeklerin ölçümleri bir anne babanın bebeğinden diğerine aynı anne babada bir bebekten diğerine çok fark eder ve 38. haftadan sonra 2500-3999 gram arası doğan bebekler normal kiloda doğmuş kabul edilirler. Bebeğin ölçümlerinin ortalamadan yüksek çıkması erken geliştiği ve erken olgunlaştığı anlamına gelmez.
22-"üç aylıkken bebek hareketlerini hissediyordum şimdi dört aylık oldum hissedemiyorum."
doğrusu: özellikle ilk gebelikte ilk hareketler 19-22. haftalarda hissedilmeye başlanır. Birçok anne adayının bebek hareketi dediği şey gerçekte bağırsak hareketleridir.
23-"lohusalıkta bol bol baklava ve tatlı yemelidir ki, süt bol olsun."
doğrusu: baklava ve tatlılar bol su içirmek suretiyle sütü artırırlar. kestirme yoldan direkt su içerek sütün bol, alınan gereksiz kalorinin az olması sağlanabilir.
Video: Tatlı yemek (baklava, sütlü tatlılar, lohusa şerbeti) sütü nasıl artırır? - Dr. Kağan Kocatepe
Dr. Kağan Kocatepe Youtube Kanalı >>24-"gebeliğin erken dönemlerinde çok aşırı bulantısı olanların kız çocuk doğurduğu bir hurafeden ibarettir."
doğrusu: kız çocukları anne karnında salgıladıkları bazı hormonların etkisiyle annelerinde daha çok bulantıya yol açarlar. elbette ki bu %100 kız olacağı anlamına gelmez.
25-"ikiz gebeliklerde sonradan doğan bebek daha büyüktür, yani ilk doğanın ağabey veya ablasıdır."
doğrusu: birinin ağabey veya abla olmasını sağlayan şey onun dünyada geçirdiği süredir. bu süre ister 1 yıl, ister 3 yıl isterse iki dakika olsun o kişi sonradan doğan kişinin ağabey veya ablasıdır.
26-"ikili testte,üçlü testte veya dörtlü testte sorun çıkması çocuğun özürlü doğacağını gösterir."
doğrusu: bu testler tarama testidirler ve olasılık belirtirler, risk ne kadar yüksek çıkarsa çıksın ileri incelemede (amniyosentez gibi) bebek normal çıktığında (ki çoğunlukla böyle olur) test sonuçlarının hiç bir önemi kalmaz.
27-"şeker tüketimi artırılırsa gebelik şekeri riski artar, azaltılırsa gebelik şekeri oluşmaz."
doğrusu: gebelik şekeri ortaya çıkma eğilimi yüksek olan kişilerde (ailesinde şeker hastalığı olanlar, kilolu olanlar, polikistik overli olanlar, ikiz gebelik taşıyanlar, yaşı >35 olanlar gibi) şeker kısıtlaması elbette ki uygundur ancak şekerin ortaya çıkmasına tümüyle engel olamaz, yine gebelik şekeri riski yüksek olmayanlarda şeker tüketimi "fazla" olsa bile (abartılmadığı sürece) risk artmaz. özetle: gebelik şekeri tüketilen şekerle direkt alakalı olmamakla beraber, yine de şekerli yiyecekler abartılmadan tüketilmelidir.
28-"7 aylık doğan bebek yaşar, 8 aylık doğan bebek yaşamaz."
doğrusu: her iki bebek de yaşayabilir, ancak elbette 8 aylık doğan bebeğin küvözde geçireceği süre daha kısa ve yaşama olasılığı daha yüksek olacaktır.
29-"vajinal ultrason ve hatta genel olarak ultrason bebeğe zarar verir”.
doğrusu: hem vajinal, hemde diğer karından bakılan ultrasonografi her gebelik haftası için güvenlidir ve bebeğe zarar verme ihtimali yoktur.
Video: GEBELİKTE ULTRASON BEBEĞE ZARARLI MI? ULTRASON YAPTIRMAK RİSKLİ Mİ?ULTRASONDA IŞIN VEYA IŞIK VAR MI?
Dr. Kağan Kocatepe Youtube Kanalı >>30-"hamilelikte şarküteri ürünleri tüketilmez."
doğrusu: hamilelik döneminde kaynağı iyi bilinen şarküteri ürünleri kızartılarak yenebilir, zira kızartılınca toksplazma mikrobu varsa bile etkisiz hale gelir.
31-"bir doğumdan diğerine en az iki sene ara vermek gerekir."
doğrusu: vücudun kendini toparlaması için bir yıl yeterlidir.
32-"hamilelikte bağışıklık sistemi zayıflamaktadır. bu nedenle enfeksiyonlara eğilim artar."
doğrusu: gebelik döneminde bağışıklık sisteminin etki alanlarını değiştirmesi aslında kendisine yarı yarıya yabancı bir canlıyı barındırması açısından gereklidir, ancak bağışıklık sisteminin vücudu dış etkenlerden koruyamayacak şekilde zayıflaması söz konusu değildir.
33-"hamileliğin son döneminde karın aşağı düşerse bu doğumun yaklaştığının bir göstergesidir, karın aşağı düşmezse bu doğumun uzak olduğunun göstergesidir."
doğrusu: "karın düşmesi" tıp literatüründe karşılığı olmayan bir terim olup doğumun sürece yakınlığı ve uzaklığıyla ilişkili değildir. yani "karnın aşağıda dikkat et erken doğum olabilir" kadar, "karnın hiç düşmemiş sen daha doğurmazsın" da yanlıştır.
34-"hamilelikte denize girilmez zira eğer denizdeyken su gelirse suyun geldiği anlaşılmaz ve son derece mühim olaylar ortaya çıkar."
doğrusu: su gelmesi ender görülen ve belli bir süreye kısıtlı olmayan, yani anlık değil devam eden bir olaydır. denize girmek su gelme riskini artırmaz ve olacak olayın da tam denize girince olma olasılığı istatistiksel olarak azdır.
35-"doğum aniden başlayıverir. hiçbir şey yokken birden ağrılar girmeye başlar, kadın bağırır çağırır ve doğuma kadar böyle devam eder.
doğrusu: doğum sancısı aniden başlamaz, birden başlayan kıvarndırıcı ağrı zaten bir probleme bağlıdır. çoğu doğum sancısı yavaş yavaş yoklamaya başlar ve belli bir süre sonra düzenli hale gelir.
Video: Erkeklere doğum sancısı verdim, muayenehaneyi kırıp döktüler, sonra da kaçıp gittiler
Dr. Kağan Kocatepe Youtube Kanalı >>36-"bugün hamile olduğumu öğrendim, folik asite bile başlamamıştım daha, yani hazırlıksız yakalandım, gebeliğim sağlıksız geçecek."
doğrusu: elbette ideal olanı doktor kontrolünden geçtikten sonra hamilelik çalışmalarına başlamaktır. ancak dünya üzerindeki hamileliklerin çok az bir kısmı bu şekilde hazırlıklar sonrası başlar ve yine de çok büyük kısmı sağlıklı bir şekilde sonuçlanır. "hazırlıksız" yakalandığını düşünen anne adayı hemen duruma adapte olmaı ve günlük hayatını gebeliğe uygun hale getirmelidir.
37-"epidural anestezi olan arkadaşlarım bu anestezi yönteminin sonradan bel ağrısı yaptığını söylediler."
doğrusu: epidural anestezi esnasında bele yapılan iğnenin bel ağrısına yol açması beklenen bir durum değildir ve yan etkileri arasında ele alınmaz. Lakin hamilelik sonrasında omurgadaki değişimlere bağlı olarak bel ağrılarına rastlanabilir. Bu ağrılar anesteziyle ilgili değildir. Epidural anestezi günümüzde ülkemizde hem normal doğum, hem de sezaryen esnasında sıklıkla ve başarıyla uygulanmaktadır. Hastanesinde bu imkanı olan tüm anne adayları bu yöntemden faydalanmalıdır.
38-"ultrasonografide yapılan ölçümlerde gebelik haftam, son adet tarihime göre olan haftamdan farklı çıkıyor. bebeğimde sorun olmasından korkuyorum."
doğrusu: ilk üç ayda son adet tarihinin (SAT) gebelik haftasıyla uyumluluğu teyid edildikten sonra (bazen gerçek gebelik haftası SAT'a göre olandan farklı bir sağlıklı geb...elik söz konusu olabilir- en sık görülen neden "geç yumurtlamadır") özellikle 24. haftadan itibaren bebeğin SAT'a göre olan hafta ile, yapılan ölçümlerde çıkan haftası farklı olabilir ve SAT'a göre olan hafta gerçek gebelik haftasıdır. her bebeğin gelişimsel özellikleri farklıdır ve miyadında bebekler 2500 gram ile 4000 gram gibi geniş bir spektrum içerisinde doğarlar. ortalama doğum kilolu bebeklerin gebelik boyunca yapılan ultrason ölçümleri genellikle haftalarıyla birkaç gün farklı çıkarken ortalamadan (dikkat: normalden değil ortalamadan) daha ufak doğacak veya daha büyük doğacak bebeklerin ultrason ölçümlerinde 10-14 güne kadar oynamalar olabilir. bu, tüm ölçümlerin beraberce farklı çıkması şeklinde olabileceği gibi dört standart ölçüm de birbirleinden farklı olabilir.(yani SAT'a göre 31+0 olan bir bebeğin örneğin kafa ölçümü 32+4 veya aynı bebeğin karın ölçümü 30+5 çıkabilir). endişelenmek yersizdir. takip eden doktorun yorumu önemlidir.
39-"küçük çocuğum bazen karnıma sertçe vuruyor, veya: bazen çok hızlı hareket ediyorum, veya: karnımı yanlışlıkla bir yere çarptım, veya: popomun üzerine düştüm. bebeğe birşey olmuş olmasından korkuyorum."
doğrusu: elbette rahime gelecek darbelerden kaçınılmalıdır. ancak rahime gelen ufak darbeler veya düşme sonucunda bebeğin rahim içi...nde hızlı hareketi bir yandan karın ve rahim duvarı tarafından öte yandan amniyos sıvısının yer çekimini azaltıcı etkisi tarafından tamponlanır ve bebek günlük olağan hayatın akışında oluşan olaylarda çoğu durumda zarar görmez. pratik bir bilgi: kendi canınızı acıtmayan veya az acıtan darbeler bebeğe zarar vermez.
Video: HAMİLELİKTE DÜŞMEK BEBEĞE ZARAR VERİR Mİ? GEBELİKTE DENGE KAYBI VE DÜŞME NEDİR, NASIL ÖNLENEBİLİR?
Dr. Kağan Kocatepe Youtube Kanalı >>40-"normal doğum yapmayı planlıyorum. internette epidural yapıldığında bebeğin vakumla doğurtulma olasılığından bahsediyor. vakumun bebeğe zarar verdiğini duydum."
doğrusu: epidural uygulandığında ıkınma gücü azalabileceğinden doğumun ıkınma evresi yaklaştığında epiduralden ağrı kesici verme işlemi durdurulur, böylece vakum uygul...ama olasılığı çok yükselmez.bebeğin ıkınma evresinde belli bir süre sonunda doğmaması durumunda veya acilen doğması gerektiğinde vakum başarıyla uygulanır ve hayat kurtarıcıdır.
vakum bebeğin saçlı derisine uygulanır ve doğduktan sonra uygulandığı yerde oluşan şişlik kısa zamanda iner. tüm normal doğumların yaklaşık %1'inde vakumdan faydalanılır.
41-"dört boyutlu (4D) ultrason doğumsal kusurların erken tanısında bir devrim yaratmıştır."
doğrusu: geleneksel ultrasonun (siyah beyaz) ve renkli doppler (damarların kırmızı mavi şekilde görüldüğü ultrason) erken tanıda yarattığı devrimi 4d teknolojisi geçememiştir.
4d teknolojisi anne ve baba adayları için bir eğlence aracı olması yanında bazı anomalilerin tanısına yardımcı olabilir. bazı durumlarda ise doktor tarafından yeterince açıklanmazsa 4d görüntüler ender de olsa anne ve baba adayında korku bile yaratabilmektedir.
42-"hamile olmama rağmen hiç bir belirti hissetmiyorum. bir sorun olduğundan şüpheleniyorum."
doğrusu: hamileliğin ilk haftalarında baş dönmesi, uykuya eğilim, göğüslerde ağrı, mide bulantısı, bel ağrısı, kasık ağrısı, karında gaz birikimi belirtilerinden biri veya bir kaçı genellikle gözlenirken, bazılarında hiç bir belirti olmayabilir ve normal kabul edilir.
Video: Bebeği "aşağıda taşımak" ve "iç karın" genişliği, karın şeklinden bebeğin cinsiyetini anlamak.
43-"yüzüstü yatarsam karnımdaki bebeği ezerim diye korkuyorum."
doğrusu: hamileliğin ilk haftalarında rahim henüz kemik çatının oluşturduğu kanal içindedir ve yüzüstü yatılsa da koruma altındadır. rahim bu kemik kanaldan dışarı çıkacak kadar büyüdüğünde de yüzüstü yatmaya çalışsanız bile mekanik nedenlerle yatamazsınız, ayrıca vücudunuz uykuda sizi otomatik olarak yüzüstü dışında bir pozisyona yönlendirir, zira yüzüstü yatış, nefes alma zorluğu nedeniyle (yüz üstü yatan bir insan ağzı ve burnu yatak veya yastık tarafından kapatıldığı için zor nefes alır) canlılar için uygun bir uyuma pozisyonu değildir.
44-"hamilelik döneminde diş tedavisi yapmak sakıncalıdır."
doğrusu: hamileliğin 10. haftasından sonra bebekte organ gelişimi tamamlanmış olduğundan lokal anestezi verilerek diş tedavisi yapılabilir ve yapılmalıdır. 10. haftadan önce de acil bir durum söz konusuysa (abse gibi) tedavi etmemek zararlı olabilir (bakterilerin kan yoluyla bebeğe ulaşma riski nedeniyle). yine hamilelikte diş hekimlerinin güvenle kullanılabileceği antibyotikler de mevcuttur.
45-"normal doğum sonrası korse takılabilir, sezaryen sonrası takılmaz, dikişlere zarar verebilir."
doğrusu: hem normal doğum, hem de sezaryen sonrası takılan korse genişlemiş olan karın cildinin toparlanmasına ve özellikle sezaryen sonrası (1. günden sonra) takıldığında gaz sorununun daha az yaşanmasına katkıda bulunur.
46-"hamilelikte vajinal ultrason yapılmaz, düşüğe neden olur."
doğrusu: hamilelik döneminde genellikle hamileliğin ilk haftalarında bebeğe ait yapıları ve kalp atışlarını görmek için, ileri haftalarda da bazen bebeğe daha yakından bakmak için (beyin içi yapıları daha net görmek için) veya rahim ağzı kalınlığı ölçmek için vajinal ultrasona sıklıkla baş vurulur. düşüğe neden olmadığı araştırılarak saptanmıştır.